Köpeklerin sahiplerini ısırmayacakları kanısı genel olarak yaygındır. Halk arasındaki inanış sahibini ısıran köpekden hayır gelmeyeceği, böyle köpeklerin öldürülmesi gerektiğidir. Halbuki ısırmak köpeğin doğal bir davranışıdır ve bunu yeri geldiğinde sahibi dahil herkese karşı kullanır.
Köpekler kendilerini savunurken, birşeyler taşırken, temizlenirken, yavrularıyla ve diğer köpeklerle iletişim kurarken ve diğer işlerinde ağzlarını insanların kullanmayacağı kadar çeşitli şekillerde kullanmaktadırlar. Köpekler insanların elleriyle yaptıkları işleri ağızlarıyla yapmak zorundadırlar. Nasıl her insan kendini korumak zorunda kaldığı veya çok sinirlendiği zaman karşısındaki insana vurabilirse köpek de aynı eylemi ancak ısırarak yapabilir. Bir baba sinirlendiği anda çocuğuna, bir öğretmen artık sabrı taştığında öğrencisine istemediği halde bir tokat atabilmektedir. Köpeğiniz sizi ısırdığında köpek için de aynı durum söz konusu değilmidir? Sizi ısıran köpeğin de acaba bir tahammül sınırı yokmudur? diye sormanız gerekmektedir.
Bir köpek gösterdiği saldırganlık sebebiyle insanları veya diğer hayvan ve hemcinsi olan köpekleri ısırabilir. Korku, endişe, engellenme, öğrenme, eğitim, hormonal, sosyal, genetik, çaresizlik, nörolojik ve acı gibi etiyolojik faktörler saldırganlığın oluşmasına yol açarlar. Köpek birini veya sahibini ısırdığı zaman mutlaka bu faktörler göz önünde tutulmalı ve ona göre de saldırganlık türü (avcı saldırganlığı, aynı cinsiyet arasındaki saldırganlık, öğrenilmiş saldırganlık ve diğerleri gibi), dolayısı ile ısırma sebebi doğru olarak teşhis edilip uygun yöntem ile giderilmeye çalışılmalıdır. Zevk aldığı için, ya da zarar vermek için, ya da öç almak için, ya da sevmediği için insanı ısıran bir köpek yoktur. Zaten köpek beyni bunları düşünüp planlayacak kadar çalışamaz. Hiçbir köpek insanları sebepsiz yere ısırmaz. Yukarıda saydığım faktörlerden biri veya birkaçı köpeğin saldırganlık göstermesine dolayısı ile de ısırmasına yol açmaktadır. Sebepsiz ısırma olarak bilinen idiopatik saldırganlığın (rage sendromu) sebebi de nörolojikdir.
Köpek gerçekden sadık bir hayvandır fakat yukarıda belirttiğim nedenlerden dolayı saldırganlık gösteren bir köpek durumuna göre ısıracağı kişinin sahibi olup olmamasına bakamayabilir. Bu durumda da sadık olmamakla suçlanabilir. Esasında her köpek potansiyel ısırıcıdır ve cüssesine göre bütün köpeklere temkinli yaklaşılmasında fayda vardır. Köpekler tarafından ısırılan ve hatta öldürülen insanların sayısını istatistiklerini tutan ülke kayıtlarından almak mümkündür. Saldırıya uğrayan insanların belli bir bölümü de kendi köpekleri tarafından saldırıya uğrayanlardır. Bu hiç de göz ardı edilecek bir sayı değildir ve bu yüzden insan hayatını tehdit edebilecek bazı ırklara kısıtlamalar getirilmiştir.
Köpeğinizin herhangi bir saldırganlığı olmayıp normal, sakin bir yaşam sürüyor olsa dahi bir gün onun tarafından ısırılma olasılığınız vardır. Senelerce sahibi ile uyum içersinde yaşamış köpeklerin ilerleyen yaşlarında sahiplerini ısırdıklarına şahit olmuşumdur. Örneğin veteriner muayenesinde köpeğinizi tutarken yapılan işlemden ötürü canı yandığında bir anda dönüp sizi ısırabilir, sokakda karşılaştığı bir köpeğe hırlarken veya onunla kavga etmeye çalışırken ona dokunmanız üzerine sizi ısırabilir. Köpeğiniz bu davranışı isteyerek ve bilerek size karşı yapmamaktadır. Eğer aynı olay bir daha tekrarlanmaz ise sizi de muhtemelen artık hiç ısırmayacaktır. Bu gibi olayların olmasına meydan vermemek için veteriner muayenesinde köpeğinizin ağzı uygun bir biçimde bağlanabilir, diğer köpeklerle kavga etmesine fırsat verilmez veya istenmeden bir kavgaya karıştığında elle müdahele edilmez ise köpek tarafından ısırınılmaz. Tabiki köpeklerin ısırma sebepleri bu iki örnekle sınırlı değildir. Köpeğin saldırganlığının sürekli olduğu hatta gittikce daha da kötüleştiği durumlar vardır. Bu gibi durumlarda mutlaka uzman bir kişiden yardım alınmalıdır. Fakat bazı köpek sahipleri bu iki örnekde olduğu şekilde bir ısırma ile karşılaştıklarında dahi köpeklerine kötü davranmakda köpeğin sahibini ısırmaması gerektiğini söyleyerek köpeklerini evlerinden uzaklaştırmaktadırlar.
Her köpeğin bir ısırma eşiği vardır onu aşınca köpek ısırabilir. Bazı köpekler fazla üzerlerine gidilince, stres halindeyken, heycanlandıkları zaman istemeden de olsa ısırabilirler. Bu tür ısırmalar devamlılık gösteren ısırmalar değillerdir köpek aynı şartlar altına sokulmadıkça tekrar ısırmaz. Bu tür ısırmalar ile diğer saldırganlık türleri bilinmeli ona göre önlemler alınmalıdır.
Köpekler kritik period dediğimiz süreyi gerektiği gibi geçirmedikleri zaman ilerki yaşamlarında ısırmalara kadar gidecek bazı saldırgan davranışlar gösterirler. Bunlar yanlış olarak liderlik diye yorumlanan şu davranışlardır;
- Köpek yemeğini yerken insan ve diğer köpek ve hayvanlar olmak üzere kimseyi yanına sokmaz, yaklaşana saldırır ve ısırır. (yiyecek sahiplenme)
- Köpek ona verilen oyuncakları veya evdeki değişik nesneleri sahiplenip bunların yanına kimseyi yaklaştırmaz almak isteyeni ısırır (obje sahiplenme)
- Köpek sahibini veya evdeki diğer insanları veya evdeki diğer hayvanların hepsini veya bazılarını sahiplenir ve onların yanına yaklaşanları ısırır (obje sahiplenme (canlı))
- Köpek belli bir alanı sahiplenir örneğin yattığı yeri, bir divanı, bir odayı, veya bahçede bir yeri ve buralara girenleri ısırır (alan sahiplenme)
- Köpek vücudunun bazı yerlerini veya tamamını kimseye elletmez, ellemek isteyeni ısırır (obje sahiplenme(kendisi))
Köpeklerin bu tür saldırganlıklarını önlemek için anne yanından ayrıldıktan sonra kritik period içersinde bazı uygulamlar yapılır. Bunlara lider köpek konusunda değinmiştim.
Yanlış olarak lider köpek davranışları diye yukarıda tanımlanan bu saldırgan davranışlar sağlıklı her köpekde olabilir ve olmaması için kritik period içersinde yapılacak uygulamalarla önüne geçilmeye çalışılır. Fakat zaman zaman bazı köpek sahiplerinin bu davranışları olan köpeklerini yanlış kişilere götürdüklerini ya da sağdan soldan duyduklarını uygulamaları yüzünden köpeklerin daha da içinden çıkılmaz hal aldıklarını görmekteyim. "Bize getirin şu kadar zamanda onu muma çeviririz. Ona patronun kim olduğunu öğretiriz." gibi söylemlerde bulunan kişilerden köpeklerinizi uzak tutunuz.
Yanlış olarak lider köpek davranışları diye tanımlanan saldırgan davranışlar dışında diğer saldırganlık türleride vardır. Bazıları genetik olduğu gibi bazıları da nörolojik olabilmektedir. Bazı saldırganlıklarda köpeğe bilinçsizce yapılan davranışlar sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Saldırganlık konusunda ayrı bir konu altında yazacağım için bu konuda fazla detay vermiyorum. Son olarak hatırlatmak istediğim köpek sahiplenilirken köpeğin güvenilir bir yerden alınmasıdır. Örneğin genetik olarak yavrulara geçen davranış bozukluklarından kaçınmanız için evcil hayvan mağazalarından, geçimini yavru satışından sağlayan ve özellikle bir kaç değişik ırkı satan köpek çiftliklerinden köpek almayınız. Bu gibi yerlerde üretim bilinçsiz insanların elinde para kazanmak için yapılmaktadır. İşi bilen güvenilir köpek üreticileri zaten bu işden para kazanılmayacağını bilirler ve kurallara uygun titiz üretim yaparlar.
Sinan AKYIL |
|
Köpeğiniz sizi veya başkasını ısırırsa ceza vermeyiniz. Ceza işlerin daha da kötüye gitmesine sebep olur. |
Köpeğiniz sizi veya başkasını ısırırsa ısırmasının sebebinin bulunması için konunun uzmanı bir kişiden yardım alın. |
Köpeğiniz ısırıyorsa konun uzmanı olmayan kişilerin önerileriyle veya sağdan soldan okuduğunuz bilgilerle köpeğinize çeşitli uygulamalarda bulunmayın. |
Veteriner hekimler, köpek eğitmenleri eğer eğitimini almamışlarsa hayvan davranış uzmanları değillerdir. |
Veteriner hekiminiz veya köpek eğitmeniniz köpeğinizin saldırganlığı konusunda size yapmanız gerekenleri söylüyorsa köpek psikolojisi ile ilgili aldığı eğitimden emin olunuz. Türkiye'de henüz bu konuda eğitim veren bir kurum yoktur. |
Saldırgan bir köpeğe patronun kim olduğunu öğretmeye, onu muma çevirmeye kalkarsanız köpek daha da saldırgan hale gelir.
Bu gibi söylemlerde bulunanlar her kim olurlarsa olsunlar köpeğinizi onlardan ve yapacaklarından uzak tutun. |
|
|
